Γεια σου, αγαπητέ αναγνώστη ή περίεργη αναγνώστρια! Έχεις βρεθεί ποτέ στη μέση μιας συζήτησης και ξαφνικά, μπαμ... απόλυτη σιωπή;
Αν η απάντησή σου είναι ναι, δεν είσαι μόνος. Κανείς δεν ξεφεύγει από τον άβολο κόσμο των σιωπών μετά από καβγά, και πίστεψέ με, υπάρχει πολύ περισσότερα πίσω από αυτή τη σιωπή από ένα απλό ξέσπασμα θυμού.
Γιατί σωπαίνουμε όταν διαφωνούμε;
Έχω ακούσει δεκάδες ιστορίες σε συνεδρίες για ζευγάρια, φίλους ή συναδέλφους που, μετά από μια μικρή σύγκρουση, αποφασίζουν να κλείσουν το ραδιόφωνο και να βάλουν τον αέρα σε λειτουργία «σίγασης». Τώρα, έχεις αναρωτηθεί ποτέ αν αυτή η σιωπή είναι για ειρήνη ή για ψυχρό πόλεμο; Εδώ μπαίνει στη σκηνή το διάσημο «καλύτερα να μην μιλήσω μέχρι να μου περάσει». Πολλές φορές καλύπτουμε τα συναισθήματά μας όπως αυτός που κρύβει μια σκισμένη κάλτσα: ελπίζοντας να μην το προσέξει κανείς.
Η ψυχολογία μας λέει ότι, μετά από μια σύγκρουση, μερικές φορές νιώθουμε ότι η σιωπή μας προστατεύει από μεγαλύτερη ζημιά. Είναι σαν να πατάμε «παύση» στο βιντεοπαιχνίδι γιατί χρειάζεσαι να πάρεις ανάσα. Αποτελεί μια αμυντική πράξη 100% ανθρώπινη. Αλλά πρόσεχε: μπορεί επίσης να γίνει ένα επικίνδυνο εργαλείο αν το χρησιμοποιούμε υπερβολικά.
Νιώθεις θυμωμένος; Αυτή η ιαπωνική τεχνική θα σε βοηθήσει να χαλαρώσεις
Σιωπή: ασπίδα ή σπαθί;
Εδώ τα πράγματα περιπλέκονται! Κάποιοι χρησιμοποιούν τη σιωπή μόνο για να «κρυώσει» η κατάσταση, αλλά άλλοι παίρνουν αυτή την ησυχία ως τιμωρία: «Δεν σου μιλάω για να μάθεις». Η διάσημη «συμπεριφορά πάγου» μπορεί να αφήσει τον άλλον με το κεφάλι γεμάτο ερωτήσεις: «Ήταν τόσο σοβαρό αυτό που έκανα;» «Γιατί διέκοψε έτσι την επικοινωνία;»
Έχω δει ανθρώπους σε συνεδρίες, ειδικά εκείνους με χαμηλή αντοχή στην απογοήτευση ή δυσκολίες να διαχειριστούν το θυμό, να μετατρέπουν τη σιωπή σε ζώνη άνεσής τους. Και παρόλο που η ηλικία δεν έχει πολύ σχέση, μερικές φορές μοιάζει με εφηβικό δράμα σε ενήλικα σώματα, δεν συμφωνείς;
Τα συναισθήματα στο τιμόνι
Πες μου, σου είναι οικεία αυτή η αίσθηση να παγώνεις γιατί δεν ξέρεις τι να πεις μετά από μια άβολη στιγμή; Πολλοί άνθρωποι δεν έμαθαν να βάζουν λέξεις στον εκνευρισμό τους, οπότε, μπροστά στον κίνδυνο, σβήνουν τη φωνή τους όπως σβήνει κάποιος την τηλεόραση. Αλλά η αλήθεια είναι ότι πίσω από αυτή τη σιωπή μπορεί να κρύβεται ανασφάλεια, φόβος απόρριψης ή απλώς το να μην ξέρουν τι διάολο να κάνουν με το θυμό.
Ένα περίεργο στοιχείο: σε ανατολικές κουλτούρες, η σιωπή μερικές φορές θεωρείται σημάδι σοφίας ή αυτοελέγχου, ενώ στη Δύση τη συνδέουμε περισσότερο με τιμωρία ή περιφρόνηση. Η ίδια παύση, δύο διαφορετικές ταινίες!
Σπάμε τον κύκλο: μίλα ακόμα κι αν τρέμει η φωνή
Πάντα λέω στους ασθενείς μου: η σιωπή δεν λύνει τίποτα, απλώς παρατείνει το μυστήριο. Δεν σκέφτηκες ποτέ ότι, ίσως, ο άλλος δεν ξέρει καν γιατί έχεις σωπάσει; Η επιβεβαιωτική επικοινωνία είναι το καλύτερο αντίδοτο στο δηλητήριο της σιωπής. Θυμάμαι μια ομιλία που έκανα σε μια εταιρεία για τη διαχείριση συγκρούσεων· ένας από τους συμμετέχοντες μου ομολόγησε ότι συνήθιζε να μένει σιωπηλός για μέρες, μέχρι που έμαθε δύο πράγματα που του άλλαξαν την ταινία: να μιλάει όταν ο εσωτερικός τυφώνας έχει ήδη κατεβεί κατηγορία... και να λέει, ειλικρινά, πώς τον επηρέασε η σύγκρουση.
Τι θα έλεγες να σβήσεις το συναγερμό της σιωπής και να δοκιμάσεις να χρησιμοποιήσεις λέξεις, ακόμα κι αν είναι αδέξιες, ακόμα κι αν τρέμει η φωνή; Κάνε το τεστ την επόμενη φορά. Πες στον άλλον πώς σε έκανε να νιώσεις η σύγκρουση. Θα δεις ότι πολλές φορές, το να ακούς και να ακούγεσαι είναι ο καλύτερος τρόπος να ξαναχτίσεις τη γέφυρα.
Θα το δοκιμάσουμε; Μετά από όλα, ακόμα και η σιωπή έχει ημερομηνία λήξης. Και εσύ, ξέρεις ήδη τι θέλεις να πεις όταν τελειώσει η σιωπή;